Σύντομο υπόμνημα για το έργο της (1970-2024)

H Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών είναι ένα επιστημονικό σωματείο της Λευκάδας το οποίο κατά τα 54 χρόνια λειτουργίας της (1970-2024) συνέβαλε στη μελέτη του λευκαδικού παρελθόντος κινητοποιώντας και συντονίζοντας τις επιστημονικές δυνάμεις που υπηρετούν τις επτανησιακές και λευκαδικές σπουδές με επιτυχία. Αυτό καταδεικνύεται από το οργανωτικό της (33 συνέδρια και συμπόσια και πλήθος ημερίδες αφιερωματικές και επετειακές) και το εκδοτικό έργο της (88) βιβλία. Ο συνδυασμός των σοβαρών οργανωτικών προσπαθειών και η κεφαλαιοποίηση, μέσω των εκδόσεων, των βιβλίων και των μελετών που της εμπιστεύθηκαν εκατοντάδες επιστήμονες δημιούργησε μια σημαντική βιβλιοθήκη λευκαδικών σπουδών, που θα ήταν ευτύχημα αν βρίσκονταν τρόποι να ψηφιοποιηθεί και να γίνει προσιτή και από το διαδίκτυο.

Έκδοση του επιστημονικού περιοδικού Επετηρίς Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών, τόμοι 1 (1972) - 13 (2012-2016). Στις 4.900 σελίδες της τυπώθηκαν πρωτότυπες μελέτες για το λευκαδίτικο παρελθόν στους περισσότερους τομείς του βίου, από τις οποίες ξεχωρίζουν οι μελέτες του Πάνου Γ. Ροντογιάννη για τη χριστιανική τέχνη στη Λευκάδα (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 1975), τις πρωτεύουσες, τον πληθυσμό, τους σεισμούς, την εκπαίδευση και τον πολιτισμό· του Βασίλειου Φραγκούλη η υπομνηματισμένη μετάφραση του βιβλίου του Dörpfeld για τη Λευκάδα ως ομηρική Ιθάκη· η Λευκαδική Βιβλιογραφία (1509-1975) του Δημοσθένη Α. Κουνιάκη· τα παλιά σπίτια της Λευκάδας (1850-1920) του Δήμου Μαλακάση. Η τελευταία Επετηρίδα 13(2012-2016), Αθήνα 2016, περιέχει 5 μελέτες και 2 άρθρα, 7 βιβλιοκρισίες καθώς και την συνήθη ύλη της Επετηρίδας που αναφέρεται στις δράσεις της Εταιρείας την περίοδο 2012-2016.
Οργάνωση 4 Επτανησιακών Συνεδρίων (Λευκάδα, 1982, 1984, 1986, 1993) και έκδοση των Πρακτικών τους (1990, 1991, 1996). Στις 1.400 σελίδες τους δημοσιεύονται μελέτες πανεπιστημιακών, ερευνητών και λογίων για την κοινωνία, την οικονομία και τον πολιτισμό στα Επτάνησα (1386-1864), τις πολιτιστικές επαφές στα Επτάνησα και τις αναμεταδόσεις στον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο (16^ος-20^ός αι.). Το τελευταίο συνέδριο, με συμμετοχή Ιταλών, Γάλλων και Τούρκων επιστημόνων, αναφέρεται αποκλειστικά στη Λευκάδα με θέμα: Από την τοπική ιστορία στη συνολική: Το παράδειγμα της Λευκάδας, 15^ος-19^ος αι.
Οργάνωση του Ζ' Πανιονίου Συνεδρίου (Λευκάδα 2002) και δίτομη έκδοση των Πρακτικών του (2004). Στις 1.280 σελίδες του δημοσιεύονται 60 μελέτες για ζητήματα πολιτισμικής ιστορίας των Ιονίων νήσων, για το χώρο και τα δημογραφικά μορφώματα και τους κύριους συντελεστές της επτανησιακής οικονομίας: τη γη, τα αγροτικά προϊόντα και τη διακίνηση. Πρόκειται για ένα Πανιόνιο Συνέδριο - τομή από οργανωτικής και επιστημονικής πλευράς, επιμερισμένο σε δύο τμήματα και οκτώ θεματικές ενότητες με ανακοινώσεις ειδικών σε κάθε μία από αυτές. Το Ζ' Πανιόνιο Συνέδριο θεωρήθηκε υπόδειγμα για τη μετάβαση από ένα αχανές και χωρίς δομή και στόχους περιφερειακό συνέδριο σε ένα επιμερισμένο θεματικά συνέδριο ειδικών επτανησιολόγων, με συγκεκριμένες στοχεύσεις και αιτούμενα των επτανησιακών σπουδών, σε επιλεγμένες κάθε φορά θεματικές ενότητες.
Οργάνωση 28 Συμποσίων στις θερινές Γιορτές Λόγου και Τέχνης της Λευκάδας, 1(1996) - 21(2016) και έκδοση των Πρακτικών των Συμποσίων 1(1997) - 20(2016). Στις 3.800 σελίδες τους υπάρχουν 200 περίπου μελέτες που εξετάζουν την τοπική παράδοση και τον πολιτισμικό τουρισμό, τη Λευκάδα μέσα στα ταξιδιωτικά κείμενα και τις εικόνες των περιηγητών, τη χριστιανική τέχνη στη Λευκάδα (15^ος-19^ος αι.), τις πρωτεύουσες της Λευκάδας όλων των εποχών, τους σταθμούς στην πορεία της Λευκάδας τον 20^ό αι., τον Άγγελο Σικελιανό, τις αγροτικές εξεγέρσεις στη Λευκάδα (1357, 1819, 1935), τα 50 χρόνια των Γιορτών Λόγου και Τέχνης (που οργανώνονται κάθε καλοκαίρι στη Λευκάδα από το 1955, με εκδηλώσεις λόγου, θεάτρου και μουσικής και από το 1962 με διεθνές φεστιβάλ φολκλόρ), τον Ιωάννη και τον Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο, τον Ιωάννη, τον Νικόλαο και τον Βασίλειο Σταματέλο, το περιβάλλον, την οικονομία και την ανάπτυξη της Λευκάδας, την ποιήτρια Σαπφώ και τον Λευκάτα, τον λαϊκό πολιτισμό της Λευκάδας και τον κύριο μελετητή του, Πανταζή Κοντομίχη, τη Λευκάδα και τους ιστορικούς της (19^ος-20^ός αι.), τους αφανείς της λευκαδίτικης ιστορίας, τους δρόμους και παράδρομους της λευκαδίτικης τοπικής ιστορίας, τις πολιτισμικές εκφράσεις της επτανησιακής ταυτότητας,17ος-20ός αι, τη μεταβατική περίοδο 1797-1825 στα Επτάνησα και την Εκκλησία της Λευκάδας την Κοινωνία και την Τέχνη. Στα Συμπόσια 16-18 έγιναν αφιερώματα στους σύγχρονους Λευκάδιους δημιουργούς (τον ηθοποιό Ηλία Λογοθέτη, τους ζωγράφους Κώστα Γλένη, Ζώη Ζαβερδινό, Σωτήρη Θεριανό, τους ζωγράφους των οικογενειών Γαζή και Σίδερη, τον λογοτέχνη και μεταφραστή Σωτήρη Χαλικιά, τους επιστήμονες Πέτρο Ν. Αργύρη και Πάνο Ι. Χόρτη) ενώ σε κάποια από τα συμπόσια έγιναν αφιερώματα σε μη Λευκάδιους δημιουργούς της Ποίησης (Γιώργος Σεφέρης, Οδυσσέας Ελύτης και Κική Δημουλά), της Πεζογραφίας (Θανάσης Βαλτινός και Χριστόφορος Μηλιώνης), της Γλυπτικής (Θόδωρος), της Μουσικολογίας (Μάρκος Δραγούμης) και της Βιολογίας και Βιοηθικής (Κωνσταντίνος Σέκερης και Αλέξανδρος Σταυρόπουλος).
Έκδοση 7 μελετών (1980-2011) για την ιστορία της Λευκάδας. Ανάμεσά τους η μνημειακή δίτομη Ιστορία της Νήσου Λευκάδος (1980, 1982) του Π. Γ. Ροντογιάννη με 1.635 σελίδες και οι μελέτες του Νίκου Γ. Σβορώνου (2011) και του Σπύρου Ι. Ασδραχά (2003) για τη Λευκάδα και τους Λευκαδίτες, του Αντώνη Φίλιππα για τη Φιλαρμονική Λευκάδας (1850-1985) δίτομο έργο του 1985-86, που τιμήθηκε με βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, του Δημητρίου Χ. Σκλαβενίτη για τον Νάνο Βαλαωρίτη (2000) και της Πολυξένης Δημητρακοπούλου για τον ζωγραφικό διάκοσμο στον Άγιο Ιωάννη Πρόδρομο στο Άλατρο Λευκάδας (2010). Ετοιμάζεται η υπομνηματισμένη φωτοανατύπωση του βιβλίου του Πέτρου Στεφανίτση (1792-1863) από το μοναδικό σωζόμενο αντίτυπο.
Έκδοση 22 Επετειακών βιβλίων και Αφιερωμάτων (1984-2024), τα οποία συγκροτούνται συνήθως με τη δημοσίευση υπομνηματισμένων των κειμένων που παρουσιάστηκαν σε αντίστοιχες ημερίδες, για θέματα, φορείς και πρόσωπα της Λευκάδας. Δύο από αυτά αναφέρονται στα πεπραγμένα της Εταιρείας (1971-1984) και (1970-2002), από ένα στο Γυμνάσιο Λευκάδος, στη Χαραμόγλειο Ειδική Λευκαδιακή Βιβλιοθήκη, τη γνωριμία με τη Λευκάδα (που συνοδεύεται με τη βιβλιογραφία της λευκαδίτικης πολιτισμικής ιστορίας), το λευκαδίτικο βιβλίο και το βιβλίο στη Λευκάδα. Ένα στα 200 χρόνια από τη γέννηση του Διονυσίου Σολωμού, άλλο στα 2.400 χρόνια από το θάνατο του Σωκράτη. Τα υπόλοιπα 15 είναι αφιερώματα σε προσωπικότητες της Λευκάδας: Άγγελος Σικελιανός, Νάνος Βαλαωρίτης, Βασίλειος Ε. Φραγκούλης, Χρίστος Αραβανής, Αριστόξενος Δ. Σκιαδάς, Νίκος Γ. Κατηφόρης, Γεράσιμος Δ. Γρηγόρης, Κωνσταντίνος Γ. Μαχαιράς, Δέσποινα Θεμελή-Κατηφόρη, Δήμος Μαλακάσης, Δημοσθένης Κουνιάκης, Θεοδόσης Μουστοξύδης, Κλεαρέτη Δίπλα-Μαλάμου, Άννα Σικελιανού, Θωμάς Κατωπόδης και Γεώργιος Π. Ροντογιάννης, Γιάννης Γουρζής, Μυρτάλη Αχειμάστου – Ποταμιάνου και Νικόλαος Ασπρογέρακας.
Έκδοση δύο λευκωμάτων, με την επιμέλεια του Γεράσιμου Γρηγόρη, για τον Άγγελο Σικελιανό και τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 1977), Λεύκωμα μεταβυζαντινής και επτανησιακής τέχνης από τους ναούς και τα μοναστήρια της Λευκάδας του Χρίστου Σολδάτου και φωτογραφικό λεύκωμα από τη ζωή της Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών του Γιώργου Ν. Φατούρου.
Έκδοση δύο έργων Λευκαδίων: Αλφαβητάριον η ζωή μας του Βασιλείου Ι. Σταματέλου (2009) και Ηθογραφίες λευκαδίτικες της Ανδρομάχης Φίλιππα-Χαριτωνίδου (2010).
Έκδοση του λαογραφικού βιβλίου Μοιρολόγια Πόρου Λευκάδας του Χριστόφορου Δ. Σκλαβενίτη, με συστατικό πρόλογο του G. (M.) Saunier (2012).
Οργάνωση ημερίδων στη Λευκάδα και στην Αθήνα για λευκαδίτικου ενδιαφέροντος θέματα.
Η Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών βοήθησε στον πλουτισμό του Μουσείου του Μουσικοφιλολογικού Συλλόγου Ορφέας Λευκάδας, και της Δημόσιας Βιβλιοθήκης, στήριξε και φυλάσσει την αποτύπωση των Μοναστηριών της Λευκάδας και γενικότερα έγινε σημείο αναφοράς και συμπαράστασης για πολλούς από τους ασχολούμενους με τις λευκαδικές σπουδές, ενώ συνεργάστηκε και συμπαραστάθηκε στο έργο των λευκαδίτικων φορέων πολιτισμού.

Για όλα, όσα περιληπτικά εξετέθησαν, η Ακαδημία Αθηνών τίμησε με βραβείο την Εταιρεία μας στην πανηγυρική της συνεδρίαση , 19ης Δεκεμβρίου 2014, με το παρακάτω σκεπτικό:

«Απονέμεται βραβείο της Ακαδημίας στην Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών (1970) για τη σημαντική επιστημονική και εκδοτική της δραστηριότητα και την προσφορά της στην καλλιέργεια και ανάδειξη του πολιτισμού της Λευκάδας. Με το έργο της η Εταιρεία στερεώνει στη Λευκάδα πνευματική και ιστορική παράδοση η οποία θα αποδίδει μονίμως ωφελίμους καρπούς.»

Για την αναλυτική ιστορία της Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών διαβάστε το Χρονικό.