Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών

Η τέχνη της Δύσης στο έργο του Παναγιώτη Δοξαρά

Η τέχνη της Δύσης στο έργο του Παναγιώτη Δοξαρά

Συγγραφέας: Ντενίζ-Χλόη Αλεβίζου

Λοιπές πληρ.: Εικόνες ναού Αγίου Δημητρίου Λευκάδας - μεταφραστικό έργο – ουρανία ναού Αγίου Σπυρίδωνα Κέρκυρας

Μελέτες

Έκδοση: 1η

Εκδόθηκε: Αθήνα 2021

Σελίδες: 302

Πληρ.: εικ.σ.38 + ευρετήριο τόπων, προσώπων και έργων και περίληψη στην αγγλική γλώσσα (Denise-Chloe Alevizou,Western art in the work of Panaghiotis Doxaras. The Lefkada icons - translation works - the ceiling paintings of St. Spyridon in Corfu)

ISBN: 978-960-7498-73-1

Τιμή: 20 €

Στις τιμές δεν συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α. 6.5%

Η μελέτη αυτή ξεκινά με την ανάλυση τεσσάρων έργων της ορθόδοξης εκκλησιαστικής ζωγραφικής των αρχών του 18ου αιώνα, τα οποία σώζονται ως σήμερα στη Λευκάδα.

Από τις παλαιότερες εικόνες σε ναό της νήσου, φιλοτεχνήθηκαν για το τέμπλο του ναού του Αγίου Δημητρίου της πόλης της Λευκάδας, και αποδίδονται στον πρωταγωνιστή της αποκαλούμενης Επτανησιακής Σχολής της ζωγραφικής, Παναγιώτη Δοξαρά (Κουτήφαρι Μάνη, 1662 – Κέρκυρα, 1729). Πρόκειται για τέσσερα ανυπόγραφα και ταλαιπωρημένα έργα από βλάβες, καθαρισμούς και επεμβάσεις, δύσκολα στη μελέτη τους. Έργα όμως, που σύμφωνα με την απόδοσή τους συνιστούν το μόνο γνωστό ολοκληρωμένο σύνολο, το οποίο μαρτυρεί τη συμβολή του Δοξαρά στην εκκλησιαστική ζωγραφική των Επτανήσων, διασώζουν μία εξαιρετικά πολύτιμη μαρτυρία για την κρίσιμη τελευταία περίοδο της ζωής και του έργου του, όταν γνωρίζουμε ότι μεταφράζει ιταλικά κείμενα τέχνης, (πρώτο ως σήμερα γνωστό έργο αυτού του είδους στην νεοελληνική γραμματολογία), φιλοτεχνεί τα πορτραίτα του στρατάρχη Johannes Matthias von der Schulenburg, αλλά και τα δεκαεπτά έργα της ουρανίας (οροφής), με λάδι σε καμβά, στον ι.ναό του Αγίου Σπυρίδωνα της Κέρκυρας, (πρώτα γνωστά έργα αυτού του είδους σε ορθόδοξο ναό, αλλά δυστυχώς από τα μέσα του 19ου αιώνα γνωστά μόνο από τα αντίγραφά τους).

Όσα προέκυψαν από τη μελέτη των τεσσάρων έργων και όσα αυτά κατέδειξαν για τον ζωγράφο, τον τρόπο εργασίας του, τις γνώσεις και τις αναζητήσεις του, στάθηκαν αποκαλυπτικά. Επέβαλαν την επέκταση της έρευνας στο σύνολο του γνωστού έργου της τελευταίας δεκαετίας της ζωής του Δοξαρά. Είναι τα αποτελέσματα αυτής της πολυετούς έρευνας που συγκεντρώθηκαν και παρουσιάζονται στον τόμο.

Κύρια συμβολή της μελέτης αποτελούν τα στοιχεία που συλλέχθηκαν για τις δυτικές πηγές που εντοπίζονται στο σύνολο του γνωστού έργου του της τελευταίας δεκαετίας (γραπτού και ζωγραφικού). Μαζί με νέα στοιχεία για τη ζωή του, το περιβάλλον στο οποίο κινήθηκε, τους αναθέτες των έργων του, όσα παρουσιάζονται αναλυτικά για τις πηγές του, (δυτικά χαρακτικά, λευκώματα, εικονογραφημένες εκδόσεις και θεωρητικά συγγράμματα), μεταβάλλουν την εικόνα που είχαμε σχηματίσει ως σήμερα για τον Δοξαρά, ως έναν ζωγράφο θαυμαστή της βενετσιάνικης τέχνης του 16ου αιώνα, ο οποίος λειτουργώντας ίσως και καθ’ υπόδειξιν, μετέφραζε σημαντικά κείμενα τέχνης της Δύσης.

Τα νέα στοιχεία αναδεικνύουν έναν ζωγράφο με σημαντικού εύρους γνώσεις για καλλιτέχνες, έργα, ακόμη και για συλλέκτες και μεγάλες συλλογές έργων τέχνης της Δύσης και έναν μεταφραστή, ο οποίος παρακολουθούσε στενά τις σύγχρονες εκδοτικές και καλλιτεχνικές εξελίξεις, ήταν ενήμερος για τη σημασία και τη χρησιμότητα των εκδόσεων που έφταναν στα χέρια του, τον ρόλο που διαδραμάτιζαν στην εκπαίδευση των ζωγράφων, ακόμη και στην αγορά της τέχνης της Δύσης.

Τεκμήρια επίσης, της παρουσίας ενός σημαντικού πυρήνα χαρακτικών και συγγραμμάτων της Δύσης στα Επτάνησα των αρχών του 18ου αιώνα, οι δυτικές πηγές του έργου του Δοξαρά προσφέρουν παράλληλα πλούσιο υλικό που ήδη ανοίγει νέες προοπτικές στην έρευνα συνολικά για την τέχνη του χώρου και της εποχής του.